Ёсць каштоўнасці, якія прызнаюцца ўсімі без выключэння. Сярод іх адна з галоўных — здароўе чалавека, асабліва маленькага. Статыстыка сведчыць, што стан здароўя беларускіх дзяцей з кожным годам пагаршаецца: да 20% навучэнцаў пачатковых класаў маюць хранічныя танзіліты, на другім месцы інфекцыйныя захворванні (грып), на трэцім — захворванні органаў стрававання. Характэрна і такое захворванне, як карыес зубоў.
За гады навучання ў пачатковай школе ў чатыры разы павялічваецца колькасць дзяцей з паніжаным зрокам, у 1,6 разу — з парушэннямі паставы.
Сёння, на думку спецыялістаў, практычна кожны выпускнік школы мае 2—3 захворванні функцыянальнага характару або хранічнае захворванне і толькі 10% дзяцей заканчваюць школу здаровымі.
Як жа захаваць здароўе дзщяці? Адказ на гэтае пытанне просты: трэба выконваць вызначаны рэжым заняткаў і адпачынку, не забываючы аб правільным харчаванні.
Харчаванне — залог здароўя
Развіццё і рост дзіцяці немагчымы без правільнага, паўнацэннага харчавання. Арганізм, які расце, неабходна забяспечваць дастатковай колькасцю пажыўных рэчываў (бялкамі, тлушчамі, вугляводамі, вітамінамі, мінеральнымірэчывамі, вадой) і папаўняць энергазатраты арганізма. Асноўныміпрынцыпамі харчавання дзіцяці з’яўляюцца захаванне рэжыму і наяўнасць разнастайных лёгказасваяльных прадуктаў. Патрэба дзіцячага арганізма ў пажыўных рэчывах і вітамінах не можа быць папоўнена за кошт толькі аднаго прадукту. Таму ў рацыёне павінны прысутнічаць і малако, і мяса, і прадукты расліннага паходжання, але пры гэтым іх спалучэнне павінна добра засвойвацца арганізмам. Нельга бацькам забываць і пра якасць прадуктаў (свежасць, наяўнасць у прадукце штучных дабавак, тэхналогія вытворчасці і г. д.).
Асобныя віды прадуктаў:
1. Напіткі.Вада толькі кіпячоная або бутыляваная, якасць якой пацверджана адпаведнымі дакументамі. Ужыванне водаправоднай вады павінна быць выключана з рацыёну дзіцяці. Чай, какава, напіткі, якія змяшчаюць кафеін, могуць прысутнічаць у харчаванні, але ў невялікай колькасці.
2. Мяса.Пажадана, каб яно было мяккае, падвергнутае працяглай тэрмічнай апрацоўцы. Выключэнню з рацыёну падлягае тлустае, вострае і моцна салёнае мяса. Аналагічныя рэкамендацыі можна даць і ў дачыненні да рыбы.
3. Малочныя прадуктыпавінны ў абавязковым парадку прысутнічаць у рацыёне дзіцяці. Малако, кефір, тварог — усё гэта з’яўляецца незаменнай крыніцай пажыўных рэчываў.
Рэжым харчавання
Дзецям школьнага ўзросту рэкамендуецца 4-разовае харчаванне з інтэрвалам паміж прыёмамі ежы у 3—4 гадзіны, але не больш. Не дапушчальны перапынкі ў харчаванні больш за 7 гадзін. Інакш гэта прывядзе да паслаблення увагі дзщяці, млявасці, што адаб’ецца на яго вучобе. Акрамя таго, пасля працяглага перапынку ў ежы дзіця, моцна прагаладаўшыся, адразу можа з’есці вялікую колькасць ежы, дрэнна яе перажоўваючы. Ежа, праглынутая спехам, у вялікай колькасці, дрэнна ператраўліваецца. Страўнік у гэтым выпадку атрымлівае непасільную для яго перагрузку, што вельмі не- бяспечна.
Для дзяцей школьнага ўзросту можна рэкамендаваць наступны рэжым:
8.00 — снеданне. Пажадана гарачае, якое складаецца з кашы, бульбяной ці агародніннай стравы, тварагу і напітку (малако, чай з малаком).
12.00 — абед. Пажадана суп, далей мясная або рыбная страва з гарнірам і напітак. Магчымы дэсерт.
16.00 — падвячорак. Павінен складацца з напітку, садавіны альбо невялікай колькасці прысмакаў, пячэння.
19.00 — вячэра. Пажадана не менш за дзве стравы: гарачая — у выглядзе тварожных, агароднінных, крупяных страў, другая — малако, кісель, кефір.
Энергетычная каштоўнасць рацыёну павінна знаходзіцца ў межах 2100—2800 ккал у суткі. Не варта перагружаць асобныя прыёмы ежы, раўнамерна размяркоўваючы каларыйнасць.
Звяртаем увагу бацькоў на неабходнасць выхавання ў дзецях асноў рацыянальнага і правільнага харчавання, а таксама гігіены. Гэта вельмі важна напярэдадні школы. Немагчымасць цалкам кантраляваць харчаванне і паводзіны дзіцяці ў школе і адсутнасць названага выхавання можа прывесці да з’яўлення хранічных захворванняў органаў стрававання.